در کشورهای اسلامی که قوانین مدنی و فرهنگ نهادینه شده در اذهان مردم بر پایه دستورات دین مبین اسلام است؛از همان ابتدای سن بلوغ که اولین نگاه ها و گرایش ها به سوی جنس مخالف کشیده می شود،دستورالعمل هایی برای تعامل سالم و عفیف میان مردان و زنان نامحرم در خانواده و جامعه لحاظ شده است. دستورالعمل هایی که زن را در حجاب و مرد را با نگاهی عاری از شهوت به حضور در جامعه فرا می خواند. اما متاسفانه در فضای کنونی جامعه ما که فرهنگ های وارداتی در قالب تجدد و امروزی بودن، بسیاری از باید و نبایدها را زیر پا گذاشته است، هر روزه در کمال ناباوری شاهد ناهنجاری های شدید ارتباطی و تعاملات خارج از عرف دختران و پسران در کوچه و خیابان وحتی بسیاری از مراکز عمومی و تفریحی مانند پارک ها و سینماها و حتی در مهدهای علم و دانشی چون دانشگاه هستیم!!
رابطه دختر و پسر
فضای این گونه تعاملات به گونه ای باز شده است که جوانان به راحتی و حتی با توسل به برخی از استدلال ها و توجیهات اسلامی « در اسلام گفته شده است دو نفر که یکدیگر را دوست داشته باشند، به هم محرماند! » بدون هیچ گونه عقد رسمی یا صیغه، با هم قدم میزنند و یا حتی گاهی اوقات، به قول خودشان برای شناخت بیشتر، بدون اطلاع خانوادهها در خلوت باهم صحبت میکنند. دوستی هایی که بنا به گفته دختران و پسران جوان بابت آشنایی بیشترشان با جنس مخالف و پر کردن اوقات فراغت به نحوی شادمانه !! صورت می گیرد و گاهی برای توجیه عملکرد خود دم از شناخت برای ازدواج می زنند .فضای این گونه تعاملات به گونه ای باز شده است که جوان امروز بی هیچ واهمه و شرمندگی دست به کارهای ناشایست زده و حد و مرز های تعاملات اجتماعی را می شکند . دیگر زمانی شده که دختر و پسر امروز، با شجاعت و جسارت هر چه بیشتر در جلوی چشم مردان و زنان، پیر و جوان، آشنا و غریب و... با یکدیگر قدم میزنند یا دست میدهند و یا شانه به شانه راه می روند!!
قبح دوستی های خیابانی تا بدان جایی ریخته شده که دیگر جوانان این روابط را نه تنها مجاز و عادی می دانند بلکه آن را به عنوان یک امتیاز برای خود محسوب می کنند و در دفترچه تلفنشان تعدادی اسم دختر یا پسر نوشته و بدان مباهات می کنند وحتی بسیار مشاهده شده که برخی در این عرصه دست به رقابت های ناسالمی زده و راه را بسیار بیراهه پیش می برند!!!
اما براستی روابط پسران و دختران که بسیاری از اوقات زشت و ناپسند است، ناشی از چیست؟
دوستی دختر و پسر
عدم ارضای صحیح غریزه جنسی
بی تردید ایام جوانی، ایام بیداری غریزه جنسی و گرایش به جنس مخالف است. در این ایام شوق جنسی و احساسات بر روان آدمی سایه می افکند؛ ناخودآگاه رفتار، سخن و نگاه جوان را تحت تأثیر قرار میدهد و سبب تحریک پذیری وی در برخورد با جنس مخالف میشود. طبیعی است این نیاز درونی باید به طور صحیح و مطلوب ارضا و تأمین شود. راه قابل قبول آن نیز ازدواج است؛ ولی متأسفانه به دلایل مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی - نظیر بالا رفتن سطح انتظارت و توقعات خانوادهها و توجه به برخی تشریفات غیر لازم، معضل اشتغال و آینده شغلی جوانان، ادامه تحصیل آنها و عدم وجود امکانات و شرایط مالی مناسب برخی خانوادهها - سن ازدواج دختران و پسران افزایش یافته و در نتیجه ارضا و تأمین عاقلانه و صحیح این غریزه سرکش، به خصوص در دوران جوانی، به انحراف کشیده شده است. بنابراین، این گونه رفتارهای نابهنجار در جامعه دینی و سنتی ما روبه فزونی است و اگر نگوییم به یک «بحران اجتماعی» تبدیل شده دست کم میتوان آن را یک « معضل اجتماعی » نامید. متأسفانه نظام اجتماعی ما تا کنون نتوانسته با فراهم کردن زمینه ازدواج جوانان از گسترش این رفتارهای نادرست پیشگیری کند.
احساس نیاز به محبت
در این سنین جوانان خواهان روابط دوستانه و هم سخن شدن با یکدیگرند. اریکسون، یکی از روانشناسان غرب، میگوید:جوان در این مرحله میخواهد روابط دوستانه نزدیکی با دیگران پیدا کند؛ ارزشمندترین و مهمترین هستی و داراییاش را به فردی دیگر هدیه دهد؛ در پی یافتن هویتی جدید است و گمان میکند خانواده و والدینش نمیتوانند از وی حمایت کنند. بنابراین، اگر این نیاز در محیط خانوادگی به خوبی تأمین نشود یا لطمه بیند و مخدوش شود، نیاز به محبت و ابراز محبت و برقراری ارتباط دوستانهاش دچار اختلاف خواهد شد؛ در غیر این صورت آنها به بهانه های مختلف از قبیل آشنایی برای ازدواج و تبادل نظر درباره مسائل علمی و درسی آگاهانه یا ناخودآگاه در جهت تأمین و ارضای این نیازشان گام بردارند؛ البته با روشی غلط و غیر قابل قبول که مشاهدهاش شما را میرنجاند.
دوستی قبل از ازدواج
الگو گرفتن از جوامع غیر خودی
متأسفانه بخش قابل توجهی از جوانان ما، ارزشها و هنجارهای اجتماعی خود را از محیطهای غیرخودی و غیراصیل جوامع دیگر میگیرند. بیتردید گسترش ارتباطات اجتماعی و توسعه آن، گسترش و توسعه تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی و عوارض پدیده جهانی شدن در همه عرصهها، در این خودباختگی و روی آوردن به فرهنگ بیگانه، نقش اساسی دارد. این امور سبب میشود جوانان، فرهنگها و ارزشهای دیگر جوامع را الگو قرار دهند و به گمان اینکه اینگونه روابط، عامل رشد و نشانه کمال و وسیله ابراز شخصیت است، به آن روی آورند. در این میان، مسئله رقابت جوانان و به رخ کشیدن خود برای همسالان نقشی عمده ایفا میکند. برخی برای اینکه در جمع دوستان مورد تحسین قرار گیرند و یا دست کم بی عرضه و بی جرأت خوانده نشوند، به دنبال دوست پسر یا دوست دختر میگردند و با آنکه به خوبی از عواقب سوء این کارها آگاهند، از آن دست نمیکشند!!
اما در وضعیت حاضر، در برابر چنین معضل اجتماعی چه باید کرد؟ به نظر میرسد باید متناسب باعلل به وجود آورنده و عوامل گسترش دهنده این مشکل اقداماتی درخور انجام داد. بخشی از اقدامات سودمند در این مسأله عبارت است از:
الف) ارضای صحیح غریزه جنسی
ارضای صحیح و مشروع این غریزه معقولترین راه برای نجات یافتن از این گونه رفتارهای نابهنجار یا کجروانه است.
ویل دورانت، دانشمند معروف مغرب زمین، درباره ازدواج مینویسد:اگر راهی پیدا شود که ازدواج در سالهای طبیعی انجام گیرد، بیماریهای روانی و انحرافات جنسی که زندگی را لکه دار کرده است تا نصف تقلیل خواهد یافت. شاید به همین جهت است که در آموزههای دینیمان تسریع در ازدواج فرزندان و جوانان مورد تأکید قرار گرفته است. این دستورها و تشویقها گویای آن است که میتوان با ازدواج از بسیاری انحرافات اخلاقی و جنسی و روابط ناسالم و غیر مشروع دو جنس پیشگیری کرد.
البته این موضوع به تلاش همگانی خانوادهها و مسۆولان و اصلاح نگرشها و آداب و رسوم نادرست و فراهم کردن تسهیلات و امکانات ازدواج بستگی دارد و همه افراد، خانوادهها و حکومت وظیفه دارند در مسیر تحقق مقدمات ازدواج جوانان بکوشند.
اگر راهی پیدا شود که ازدواج در سالهای طبیعی انجام گیرد، بیماریهای روانی و انحرافات جنسی که زندگی را لکه دار کرده است تا نصف تقلیل خواهد یافت. شاید به همین جهت است که در آموزههای دینیمان تسریع در ازدواج فرزندان و جوانان مورد تأکید قرار گرفته است. این دستورها و تشویقها گویای آن است که میتوان با ازدواج از بسیاری انحرافات اخلاقی و جنسی و روابط ناسالم و غیر مشروع دو جنس پیشگیری کرد
ب) تقویت روابط خانوادگی
تحکیم روابط خانوادگی و ایجاد فضای عاطفی مثبت بین والدین و فرزندان و افزایش رابطه صمیمانه و نزدیک بین اعضای خانواده عامل پیشگیرانه دیگری است که میتواند در ایجاد احساس امنیت و آرامش و تأمین نیاز عاطفی نقش مۆثری داشته باشد. زیرا وقتی جوانان در خانه با محبت و توجه کافی روبرو نشوند، این محبت و رابطه عاطفی را در بیرون خانه جست و جو میکنند و متناسب با دوران بلوغ و اوجگیری احساسات غریزی، رابطه خود را با جنس مخالف توسعه میدهند.
ج) خود کنترلی
خود کنترلی میتواند جوانان جویای رشد و کمال و عفت و پاکی همچون شما را در این فضای آلوده حفظ کند. با کنترل چشم، گوش و دیگر حواس و نیز کنترل افکاری که در این زمینه شکل میگیرد، میتوان از تأثیر گذاری روابط ناسالم دیگران تا حدود زیادی جلوگیری کرد. مطمئناً هر چه بیشتر ذهن و حواس خود را در این زمینه مشغول سازیم، بیشتر تأثیرپذیر خواهیم بود. پس بهتراست اوقات فراغت خودرا با برنامهریزی صحیح پرکنید و با پرهیز از بیکاری و تنهایی و توجه به این صحنهها، به وظیفه اصلی و مهم دوران دانشجویی که همان تحصیل علم است، بپردازید.
در پایان باید یادآور شد، برخی از عزیزان و جوانان از اشتباه بودن یا عدم مشروعیت بعضی ارتباطهای خود آگاهی ندارند. برخورد روشنگرانه و با عاطفه ما میتواند به اصلاح و تغییر رفتار آنها انجامد. قطعاً حسن سلوک و رفتار شما در بیان این موضوع به آنها نقشی تعیین کننده دارد.
رابطه دختر و پسر قبل از ازدواج